جنگلهای زاگرس با سطحی معادل 5.2 میلیون هکتار از جمله مناطق مهم و حیاتی در منابع طبیعی ایران محسوب می شوند. داشتن طرح های مدیریتی منظم و مدون به منظور اداره جنگلهای زاگرس با توجه به مسایل اقتصادی و اجتماعی خاص مردم منطقه مهم است. استفاده از جنگل داری با مشارکت مردم در صورت فراهم کردن اجرای آن، در آینده ای نه چندان دور، مناسب خواهد بود. این پژوهش برای یافتن تاثیر جنگل داری عشایری بر پایداری جنگل، به منظور استفاده از آن برای آماده کردن منطقه شول آباد (از مناطق جنگلی زاگرس لرنشین) برای اجرای جنگل داری با مشارکت مردم در آینده ای نزدیک اجرا شد. در سه عرف کمرگپ (محل اجرای جنگل داری عشایری)، حیه (عدم اجرای جنگل داری عشایری) و دره دنگ بر اساس معیارهای ارایه شده توسط فائو (مانند بررسی منابع جنگلی و تنوع زیستی) پایداری جنگل با استفاده از تحلیل داده های گردآوری شده از عرف ها (برای مقایسه میانگین گروهها از نرم افزار SAS و آزمون SNK استفاده شد)، از جمله زادآوری، درصد تاج پوشش و تنوع زیستی بررسی شد. نتایج نشان داد که در عرف کمرگپ با اجرای جنگل داری عشایری، پایداری جنگل بیشتر از دو عرف دیگر است. در نتیجه می توان استفاده از جنگل داری عشایری را در صورت ثبت، تدوین و اصلاح آن برای مدیریت فعلی و آماده ساختن منطقه شول آباد لرستان برای اجرای جنگل داری با مشارکت مردم پیشنهاد نمود.

درآمد حاصل از جنگل سهم بزرگی از درآمد کل خانوار در بسیاری از جوامع جنگل نشین زاگرس است. هدف این پژوهش، بررسی وابستگی معیشتی جنگل نشینان به منابع جنگلی در منطقه همیان-ضرون شهرستان کوهدشت در زاگرس مرکزی است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 215 خانوار در 30 روستای منطقه به دست آمد. انتخاب نمونه ها در هر روستا با نمونه گیری تصادفی انجام گرفت. داده های اجتماعی-اقتصادی با پرسشنامه، مصاحبه شفاهی با مردم و مشاهده مستقیم در سال 1396 جمع آوری شدند. ابتدا تاثیر درآمد حاصل از جنگل در اقتصاد خانوار برآورد شده و سپس خط فقر و شاخص های فقر و نابرابری درآمدی و رفاه اجتماعی شامل: نسبت سرشمار، شکاف فقر، فوستر، گریر و توربک، آمارتیاسن، ضریب جینی و سطح رفاه اجتماعی خانوارها با و بدون در نظر گرفتن درآمد حاصل از جنگل محاسبه شد. عوامل موثر بر وابستگی اقتصادی خانوارها به جنگل با تحلیل رگرسیون چندگانه بررسی شد. نتایج نشان داد که خانوارهای جنگل نشین 9/34 درصد از درآمد خالص سالیانه خود را از جنگل به دست می آورند. با حذف درآمد جنگل، همه شاخص های فقر و ضریب جینی افزایش و سطح رفاه اجتماعی خانوارها کاهش یافته است. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که بعد خانوار و ارزش دام های خانوار با اثر مثبت و فاصله از جنگل، درآمد کشاورزی و درآمدهای خارج از مزرعه خانوار با اثر منفی بر وابستگی اقتصادی خانوارها به جنگل معنی دار شدند. با توجه به این عوامل می توان به تعادل بین بهبود معیشت خانوارهای فقیر روستایی و عشایر و بهره برداری پایدار از منابع جنگلی دست یافت.

انجام دو کوچ سالانه عشایر کوچ رو در طول سال تحصیلی تاثیرات زیادی بر کار مدرسه و یادگیری دانش آموزان عشایر بر جای می گذارد. تحقیق حاضر مطالعه موردی بوده و از نوع کیفی استفاده شده است. هدف مطالعه، بررسی رابطه زمان کوچ عشایر و زمان آموزش در مدارس عشایری است. به منظور بررسی میزان غیبت دانش آموزانی که به علت دو کوچ سالانه عشایر و تاثیرات آن از مدرسه دور مانده اند، اقدام به جمع آوری داده های کمی و کیفی یک مدرسه عشایری کوچ رو در طول دو سال تحصیلی (90-89 و 91-90) شده است. پژوهنده در سال های مذکور به عنوان معلم در این مدرسه مشغول به فعالیت بوده است. نتایج تحقیق گویای آن است که دو کوچ سالانه عشایر در مدرسه حاضر باعث افت 34 درصدی زمان خالص آموزش (55 روز از 160 روز خالص برنامه ریزی شده) و به تبع آن به هم ریختن برنامه ریزی درسی آموزشی مدرسه، شتاب در آموزش مطالب درسی و به انجام نرسیدن آموزش کتاب های دانش آموزان در پایان سال تحصیلی شده است.

ایجاد فعالیت های اقتصادی جنبی و تلفیقی در بهبود وضعیت معیشت و اقتصاد عشایر مؤثر خواهد بود. توسعه بوم-گردی می تواند پاسخی به این نیاز عشایرباشد. این تحقیق که در منطقه لار البرز مرکزی انجام شده به مقایسه و اولویت بندی آثار توسعه گردشگری عشایری بر شاخص های معیشت پایدار بهره برداران می پردازد. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با در نظر گرفتن تجربیات و دیدگاه های کارشناسان و بهره برداران به مقایسه و اولویت بندی شاخص های معیشت پایدار تحت تأثیر توسعه بوم گردی در مناطق عشایری پرداخته است. همچنین پس از اولویت بندی معیارها و شاخص های معیشت پایدار، جهت مقایسه میانگین رتبه اولویت های کارشناسان و بهره برداران از آزمون اختلاف میانگین استفاده شده است. نتایج نشان داد که از دیدگاه کارشناسان، سرمایه طبیعی و اکولوژیکی با وزن نهایی (35/0) و از دیدگاه بهره برداران، سرمایه اقتصادی با وزن نهایی (39/0) بیشترین تأثیرپذیری را از توسعه گردشگری عشایر به خود اختصاص خواهند داد و سایر معیارها در رتبه-های بعدی قرار دارند. همچنین نتایج مقایسه نظرات کارشناسان و بهره برداران نشان داد که دیدگاه های این دو گروه، در 14 شاخص از جمله؛ آلودگی های زیست محیطی، حضور حیات وحش، تنوع گونه های گیاهی، اعتماد عشایر به یکدیگر، حضور و نقش زنان، سطح اشتغال، تنوع محصولات تولیدی، ایجاد بازارچه ها، و دسترسی به برق و تلفن، دارای اختلاف معنی داری با یکدیگر می باشد. لذا نتایج بیانگر عدم همسویی دیدگاه های دو گروه کارشناسان و بهره برداران بوده که نشان می دهد، پیش از اعمال سیاست گذاری جهت توسعه بوم گردی، لازم است دیدگاه کارشناسان و بهره برداران به هم نزدیک شده و با توجه به آن مدیریت صحیح و اصولی در این بخش اعمال شود.